CLA - tłuszcz, który odchudza

Na topie wciąż znajdują się mocne spalacze tłuszczu działające na zasadzie termogenicznej – oczywiście są skuteczne, jednak w celu osiągnięcia idealnego efektu warto jest podejść do tej kwestii również z innej strony. Można na przykład połączyć dwa typy suplementów diety w celu rozwiązania jednego problemu. Przeprowadzono badania i testy potwierdzające skuteczność CLA zarówno w przypadku zmniejszania ilości nagromadzonego tłuszczu podskórnego, jak i utrzymania wypracowanej już masy mięśniowej z jednoczesnym zachowaniem niskiej wartości procentowej tłuszczu. Sprzężonym kwasem linolowym można się także wspomagać podczas powolnego budowania suchej masy mięśniowej. W czasie redukcji nie każdy może stosować hardcore’owe spalacze, wiele osób nie toleruje też składników aktywnych odpowiedzialnych w większości za efekt termogeniczny, chociażby ze względu na ewentualne powikłania zdrowotne (nie polecamy osobom z problemami układu sercowo-naczyniowego czy nerwowego). CLA uznawany jest stereotypowo za słabszy odpowiednik reduktorów tłuszczowych, który w szczególności polecany jest kobietom na redukcjach „light”. Nic bardziej mylnego! Badania potwierdzają jego efektywność również w przypadku ciężkich redukcji – idealnie sprawdza się jako suplement stosowany przez sportowców zawodowych czy wyczynowych.

Czym jest CLA, jak powstaje i co nam daje?

            Pośród suplementów redukujących nadmiar zbędnej tkanki tłuszczowej istnieją środki, których działanie bazuje (lub występują w postaci monosuplementu, gdzie składnik ten jest substancją główną i aktywną) na specyficznych kwasach tłuszczowych. CLA to forma sprzężonych izomerów kwasu linolowego. Stosunkowo niezwykłym faktem jest, że organizm człowieka nie jest w stanie samodzielnie syntetyzować tego składnika i dostarcza go jedynie z zewnątrz w postaci produktów żywnościowych oraz dodatkowej suplementacji. Mimo to nie został zakwalifikowany do, i nie pełni roli, substancji niezbędnej do naszego funkcjonowania tak jak kwasy omega-3. Nie skreśla go to jednak z listy środków o niezwykle pozytywnym działaniu na organizm ludzki. Sprzężony kwas linolowy znajduje się w małych ilościach w różnych produktach spożywczych: w mięsie, olejach roślinnych czy przetworach mlecznych. Procesy technologiczne i sposób hodowli mogą ograniczać jego faktyczną ilość. Co ciekawe jednak… obróbka termiczna mięsa (preferowane gotowanie) może zwiększać ilość CLA. On sam w ramach produkcji suplementów diety jest pozyskiwany i izolowany z oleju słonecznikowego bogatego właśnie w kwas linolowy.

            Kolejna kwestia to właśnie pozyskiwanie CLA. Sama nazwa sprzężonego kwasu linolowego wzięła się od jego pochodzenia – jest on wszak jednym z izomerów kwasu linolowego, który wyróżnia się wiązaniami podwójnie sprzężonymi. Inna, choć rzadziej stosowana, nazwa to kwas rumenowy, który wyizolowano po raz pierwszy na uniwersytecie Wisconsin-Madison. Kluczem do uzyskania CLA jest biohydrogenacja, w ramach której otrzymywany jest z kwasów: linolowego oraz alfa-linolowego. Proces ten polega na uwodornianiu wielonienasyconych kwasów tłuszczowych i odbywa się w przewodzie pokarmowym zwierząt poligastrycznych, czyli przede wszystkim tych zaliczanych do rodziny przeżuwaczy. Całość procesu uwodorniania bazuje na specyficznych warunkach środowiskowych – w przewodzie pokarmowym wymienionych zwierząt znajduje się swoista flora bakteryjna, która umożliwia jego przebieg. Chodzi, rzecz jasna, o bakterie Butyrivibrio fibrisolvents, które zaliczamy do typu anaerobowego – produkują one enzymy umożliwiające izomeryzację cząsteczek kwasu linolowego, co nie mogłoby mieć miejsce w przypadku organizmów monogastrycznych, takich jak człowiek (chociażby ze względu na uwarunkowania metaboliczne sprawiające, że większość kwasu linolowego zostaje wchłonięta już w jelicie cienkim). U przeżuwaczy natomiast kwas ten magazynowany jest w tłuszczu mleka, zapasowym oraz śródmięśniowym po „obróbce” bakteryjno-enzymatycznej, i jest to ilość nieporównywalnie większa niż u innych organizmów typu monogastrycznego.

            Pozostaje pytanie, dlaczego warto suplementować się tym środkiem, co nam właściwie daje oraz dlaczego nie wybrać innych? Otóż wiadomo, że termogeniczne spalacze tłuszczu, przy udziale diety i treningów aerobowych, stosunkowo szybko radzą sobie z tkanką tłuszczową – jest to nawet efekt spektakularny, choć uzyskiwany cyklicznie. Po pewnym czasie bowiem musimy odstawić CLA, aby organizm nie przyzwyczaił się do składników aktywnych, co skutkowałoby brakiem lub drastycznym zmniejszeniem oczekiwanego działania. Poza tym środki tego typu nie mogą być stosowane przez osoby z problemami układu nerwowego czy sercowo-naczyniowego, ponieważ podnoszą one ciśnienie krwi i działają bodźcowo na komórki nerwowe. Sprzężony kwas linolowy nawet po odstawieniu cechuje się niezwykłą trwałością efektów i nie uzależnia organizmu. W porównaniu z termogenikami jednak działa wolniej, czemu można zaradzić, stosując go z dodatkowymi składnikami wspierającymi efekt odchudzający, który utrzymuje się długo. Ponadto CLA wykazuje zdolność nie tylko do rozbijania tłuszczu zapasowego nagromadzonego pod skórą, ale też skutecznie redukuje liczbę komórek tłuszczowych, dzięki czemu organizm nie gromadzi takich ilości tłuszczu, co wcześniej. Wiele badań potwierdziło też, że kwas linolowy wspiera procesy inhibicji mutagenezy bakteryjnej, wykazując działanie antymutagenne względem bakterii – postępująca inhibicja w tym zakresie może mieć efekt hamujący rozwój mikroustrojów z potencjałem kancerogennym, czyli rakotwórczym. W skrócie, CLA in vitro hamował rozwój komórek nowotworowych.

Mechanizm działania CLA, droga hormonalna i wpływ na tkankę tłuszczową

            Generalnie większość mechanizmów działania, zarówno wszelkich kwasów tłuszczowych, jak i sprzężonego kwasu linolowego, bazuje na wielokierunkowym i wielopłaszczyznowym oddziaływaniu typu hormonalnego. Powszechnie wiadomo o sprzyjającej roli cukrowców w przypadku nadmiernego magazynowania tkanki tłuszczowej, a także rozwoju otyłości (również w rozumieniu choroby cywilizacyjnej). Kwasy tłuszczowe jako grupa związków pokarmowych i komórkowych nie pozostają tu bez winy, wszak stanowią pierwszorzędną grupę składników tłuszczów, dlatego właśnie odpowiedni ich dobór jest tak istotny. Jedną z wielu zasadniczych ról kwasów tłuszczowych jest kontrolowanie w pewnym zakresie przemian metabolicznych tkanki tłuszczowej, a także jej ewentualnego rozwoju. W tej sferze wykazują podobieństwa do niektórych hormonów, również współdziałając z nimi – niezmiernie pozytywną rolę odgrywa tu CLA, który działa przeciwstawnie (także w przypadku metabolizmu i rozwoju tkanki tłuszczowej) do większości kwasów tłuszczowych.

            Zacznijmy od początku – organizm musi mieć miejsce do zmagazynowania tłuszczu i do tego właśnie służą komórki tłuszczowe (adipocyty), które stanowią bazę dla tkanki tłuszczowej. Jak zatem powstają? Proces ten przebiega na drodze przemian i podziałów tkanki łącznej, co prowadzi do zwiększenia samej liczebności komórek tłuszczowych. Wpływ na tego typu przemiany mają właśnie kwasy tłuszczowe jako grupa. Dokładniej rzecz ujmując, stymulują gen komórek tkanki łącznej. Wszystko jednak dzieje się przy udziale określonych hormonów, które stymulują wymieniony gen, napędzając tkankę łączną do dalszych podziałów oraz przemian – w tym przypadku rolę hormonów spełniają właśnie kwasy tłuszczowe poprzez podobieństwo do mechanizmów ich funkcjonowania.

            A jaki jest związek smukłej sylwetki z procesami przeciwstawnymi? Otóż przed szereg wysuwają tu się dwa niezwykle ważne związki: cAMP (zwany cyklicznym adenozyno-mono-fosforanem) oraz noradrenalina (zwana norepinefryną). Dlaczego? Ten pierwszy przede wszystkim pełni rolę wtórnego przekaźnika hormonalnego i współdziała z noradrenaliną w celu ograniczenia nadwagi. Norepinefryna jako hormon działa wewnątrz komórek tłuszczowych, zaś cykliczny AMP jest w stanie skutecznie rozbijać cząsteczki tłuszczów zapasowych, a więc bezpośrednio uczestniczy w procesie lipolizy. Wniosek? Noradrenalina sprzyja ograniczeniu rozwoju i magazynowania tłuszczu zapasowego, tym samym wpływając na podwyższenie poziomu cAMP, który z kolei rozbija jego cząsteczki. Niestety, kwasy tłuszczowe w większości pełnią funkcję blokującą w stosunku do noradrenaliny – działają w sposób przeciwstawny, co zmniejsza poziom i aktywność cyklicznego adenozyno-mono-fosforanu, a dodatkowo w efekcie mocno ogranicza rozpad tłuszczu zapasowego.

            Czym zatem różni się CLA od innych kwasów? Otóż kwasy tłuszczowe (również roślinne) pod kątem hormonalnym sprzyjają rozwojowi otyłości, nadwagi i innych problemów związanych z rozrostem tkanki tłuszczowej oraz jej magazynowaniem. Z drugiej strony, jest specjalna grupa kwasów tłuszczowych nazywanych omega-6, które z reguły działają przeciwstawnie do innych kwasów tłuszczowych wykazujących negatywne oddziaływanie na tle hormonalnym. UWAGA! Niektóre kwasy tłuszczowe tej grupy niestety mogą się zachowywać negatywnie, czyli sprzyjać magazynowaniu tłuszczów. Kwas linolowy jako jeden z najważniejszych przedstawicieli grupy omega-6 wykazuje bezpośredni wpływ na wytwarzanie innych kwasów tłuszczowych tego rodzaju. Jak wspomniałem, CLA to izomery kwasu linolowego typu sprzężonego – charakteryzujące się analogiczną do niego budową atomową. Różnica polega tu na odmiennym układzie przestrzennym. Co to oznacza? Otóż to, że w tym przypadku ta odmienność sprzyja w ramach aktywności metabolicznej wypieraniu przez CLA typowego kwasu linolowego, który bierze udział w reakcjach wytwarzania kwasów tłuszczowych omega-6 nastawionych na namnażanie komórek tłuszczowych i gromadzenie się w nich tłuszczu zapasowego.

            Jak jeszcze CLA może wspierać redukcję tkanki tłuszczowej poza aspektami wymienionymi wyżej? Na początek wspomnijmy, że redukcja nagromadzonej nadmiernie tkanki tłuszczowej jest pewnym sposobem ograniczenia jej przybywania w stosunku do zachowania masy mięśniowej – logiczne, prawda? Dodatkowo wspierając hormony zwalczające aktywność i liczebność komórek tłuszczowych, jest w stanie zapobiegać dalszemu magazynowaniu kwasów tłuszczowych. Sprowadza się to również do blokowania absorpcji tłuszczów krążących we krwi i tym samym przedostających się do komórek tłuszczowych, gdzie mogłyby zostać zgromadzone. Po zwiększeniu aktywności opisanego już wyżej „posłańca hormonalnego” – cAMP – poprzez stymulację noradrenaliny jednocześnie rozbijamy tłuszcze już nagromadzone w komórkach tłuszczowych, a dodatkowo, za pomocą sprzężonego kwasu linolowego, ograniczamy gromadzenie się kolejnych cząstek. Wniosek? Komórki tłuszczowe zmniejszają objętość, zahamowane zostaje ich dojrzewanie, co w efekcie daje zdecydowanie lepsze efekty w celu poprawienia wyglądu naszej sylwetki. Co więcej, sama objętość i udział procentowy tkanki tłuszczowej zostają skutecznie zmniejszone. Dodatkowo warto wspomnieć, że CLA w swojej formie bioaktywnej i w postaci suplementu wpływa na spalanie tkanki tłuszczowej jeszcze w inny sposób… Stymuluje transport cząsteczek lipidowych do ośrodków ich spalania, czyli mitochondriów – można go zatem jednocześnie uznać za stymulator spalania oraz wyjątkowy przekaźnik cząsteczek tłuszczowych. Dzięki tym właściwościom bezpośrednio przyczynia się do redukowania nadmiernych zasobów tkanki tłuszczowej oraz hamuje przyrost nowej. Tym samym mamy do czynienia ze zwiększonym progiem nie tylko spalania, ale i wychwytywania zbędnych cząsteczek lipidowych (choć mogą być one przydatne w specyficznych warunkach w określonym celu treningowym). Dzięki usprawnieniu transportu ośrodki energetyczne, nazywane ośrodkami spalania kwasów tłuszczowych, są w stanie zamienić cząsteczki tłuszczowe na energię. W tym przypadku zwiększamy wykorzystanie niezbędnych organizmowi kwasów tłuszczowych do celów energetycznych, dzięki czemu podstawowy magazyn energetyczny wykorzystywany stosunkowo szybko przez organizm podczas ekstremalnego wysiłku fizycznego zostaje zachowany na dłużej, zaś jego przydatność ulega zadziwiającemu wydłużeniu. Tłuszcze, które do tej pory krążyły w organizmie bez wyraźnego celu, są wychwytywane znacznie skuteczniej i co za tym idzie, efektywniej wykorzystane. Sprzyja to zarówno redukcji tkanki tłuszczowej, jak i zachowaniu masy mięśniowej czy nawet budowie suchej, niskotłuszczowej masy mięśniowej poprzez ograniczenie odkładania tkanki tłuszczowej pod skórą. Efekt uzyskany za pomocą CLA utrzymuje się dłużej i nie znika drastycznie po odstawieniu suplementu, jak ma to miejsce w przypadku nieumiejętnie stosowanych spalaczy termogenicznych, których składniki aktywne zobojętniają organizm (potrzeba coraz większych ilości, by były nadal tak samo skuteczne – dlatego właśnie stosuje się je w cyklach).

Co mówią naukowcy?

            Jedne z ważniejszych badań i testów nad postępującą nadwagą czy wręcz otyłością u dzieci przeprowadzono w USA na uniwersytecie w Wisconsin. Uczestników wytypowanych do eksperymentu podzielono na dwie grupy: zażywających placebo oraz spożywających 80-procentowe CLA w dwóch porcjach po około 2 g dziennie. Wyniki trwających 7 miesięcy testów opublikowano w „American Journal Clinical Nutrition” i głosiły one, że grupa dzieci zażywających CLA wykazała około 5% utratę masy tłuszczowej w stosunku do grupy otrzymującej placebo. To jeszcze nie koniec. Pozytywne zmiany miały miejsce szczególnie w obrębie talii i jej obwodu.

            Po innych testach z wykorzystaniem CLA przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych u osób aktywnych szczególne ograniczenie tkanki tłuszczowej nastąpiło również w okolicach dużych grup mięśniowych. Wpływ miało na to również znacznie większe zaangażowanie pracy fizycznej mięśni, co dodatkowo pobudzało ośrodki spalania przy jednoczesnym wzmożonym i usprawnionym transporcie kwasów tłuszczowych poprzez suplementowanie się kwasem linolowym.

            Również na uniwersytecie w Saskatchewan (Kanada) wykorzystano ten środek do badań i połączono go z kreatyną oraz odżywką białka serwatkowego, aby zobrazować ich wzajemny wpływ na postęp w rozwijaniu siły i masy mięśniowej. Uczestników podzielono na trzy grupy: stosującą połączenie trzech suplementów, zażywającą kreatynę oraz białko serwatkowe i suplementującą się wyłącznie odżywką białka serwatkowego. Wyniki opracowane pod okiem Stephena Cornisha opublikowano w „International Journal and Exercise Metabolism”. Mówiły one jasno o przewadze grupy zażywającej dodatkowo CLA w połączeniu z pozostałymi dwoma suplementami. W wyniku treningu siłowego o wysokiej intensywności i kombinacji wszystkich trzech wymienionych suplementów, wśród których głównym i zadziwiająco skutecznym składnikiem okazało się CLA, uczestnicy eksperymentu mogli się pochwalić większymi przyrostami: siły o 50% oraz masy mięśni o 2% (przy jednoczesnym ograniczeniu zbędnego zatłuszczenia).

CLA w praktyce

Wyniki analiz naukowych potwierdzają skuteczność suplementacji sprzężonym kwasem linolowym w redukcji tłuszczu zapasowego. Rynek oferuje wiele środków tego typu, dlatego czasami łatwo się pogubić. Wielu producentów oferuje tanie, ale jednocześnie niskiej jakości suplementy, które co prawda zawierają olej będący źródłem CLA, ale stopień jego koncentracji jest bardzo mały. W efekcie dostarczają one kwasu linolowego z niewielką domieszką aktywnych izomerów. Pamiętajmy, że najlepsze produkty mają olej CLA zawierający aż 80% sprzężonych izomerów kwasu linolowego. To właśnie one są składnikiem aktywnym preparatu, i to one wykazują skuteczność w walce z podskórnym tłuszczem. Badania naukowe jasno wskazują też, że optymalna skuteczna dawka oscyluje w okolicach 2000 mg dziennie. Dlatego dobrze czytajmy to, co znajduje się na opakowaniu i omijajmy szerokim łukiem produkty, które wzbudzają nasze podejrzenia. Jeśli na etykiecie nie ma informacji o stopniu koncentracji oleju i zawartości czystego CLA, wybierzmy inny środek. Jak wspominałem wcześniej, możemy stosować monopreparaty CLA takie jak CLA SOFTGEL lub takie, które łączą korzyści płynące z suplementacji sprzężonego kwasu linolowego i innych składników o aktywności lipolitycznej, np. zieloną herbatą, tj. CLA + GREEN TEA. Niektórzy producenci dodają też do takiej kombinacji L-karnitynę, ale tu musimy być wyczuleni na jej odpowiednią dawkę, która często nie przekracza nawet 50 mg. Lepiej zatem dołączyć do CLA z zieloną herbatą osobny suplement zawierający L-karnitynę, np. L-CARNITINE COMPLEX lub L-CARNITINE 3000 z TRECA.

Podsumowanie

            Jak wynika z powyższej treści, CLA jest bezpieczne w użyciu i przede wszystkim skuteczne dla każdego. Wykazuje działanie wspierające przyrost siły i budowę beztłuszczowej masy mięśni, dodatkowo aktywnie ogranicza gromadzenie nadmiernych ilości tkanki tłuszczowej z jednoczesnym pobudzaniem spalania tej już zmagazynowanej. Szczególna efektywność jest też wynikiem wielokierunkowego działania suplementu CLA na: hormony, transport, działanie przeciwstawne w stosunku do innych kwasów tłuszczowych. Nie odnotowano także szczególnego spadku efektów czy zaburzeń metabolicznych po odstawieniu suplementu. Nie przedstawiono też groźnych skutków ubocznych po długotrwałym stosowaniu. CLA to bezpieczeństwo i skuteczność dla każdego! Dlatego bez względu na to, czy jesteś kulturystą w okresie redukcji, sportowcem wytrzymałościowym, któremu brakuje energii, czy kobietą szukającą efektywnego produktu na odchudzanie, włącz sprzężony kwas linolowy na stałe do swojej suplementacji.